اثر القای پلی‌پلوئیدی بر صفات مورفوفیزیولوژیک سورگوم (Sorghum bicolor cv. KFS2)

دست‌ورزی در محتوای کروموزوم گونه‌های گیاهی به علت تاثیر آن در برخی از ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و ایجاد تنوع ژنتیکی، یکی از روش‌های توانمند اصلاح نباتات محسوب می‌شود. این آزمایش در سال 1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد و در آن به منظور القای پلی‌پلوئیدی در گیاه سورگوم، بذر، گیاهچه و جوانه‌های انتهایی ساقه با کلشی‌سین (025/0، 05/0، 1/0 و 2/0 درصد) در مدت زمان‌های 8، 24 و 48 ساعت تیمار شدند. تعیین درصد گیاهان تتراپلوئید از طریق بررسی‌های مورفولوژیکی، روزنه‌ای و کاریولوژیکی انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت‌های‌ 025/0 درصد کلشی‌سین در زمان 48 ساعت و 1/0 درصد کلشی‌سین در زمان 24 ساعت بهترین تیمارها برای تولید گیاهان تتراپلوئید در هر سه روش تیمار بودند. مقایسه گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید نشان داد که گیاهان تتراپلوئید دارای تعداد روزنه کمتر ولی اندازه روزنه بزرگتری بوده و ضخامت برگ، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، قطر ساقه، تعداد برگ و ارتفاع و محیط خوشه در این گیاهان بیشتر بود. به علاوه، گیاهان تتراپلوئید دارای تعداد گره کمتر یا برابر با گیاهان دیپلوئید و در نتیجه فواصل میانگره بیشتری بودند. میزان کلروفیل، کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌های کل محلول برگ و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان در گیاهان تتراپلوئید افزایش معنی‌داری را نشان دادند. نتایج حاصل از مطالعه الگوی بیان پروتئین‌های کل برگ‌ با استفاده از روش SDS-PAGE نیز نشان دهنده افزایش تراکم نوارهای پروتئینی در گیاهان تتراپلوئید در مقایسه با گیاهان دیپلوئید بود. نتایج این آزمایش نشان داد که القای پلی‌پلوئیدی می‌تواند در بهبود برخی از صفات سورگوم موثر باشد.